Werken aan eenheid

Klik hier voor het originele pdf artikel op dr. Wilschuts website

geplaatst op 21 januari 2011

Aan de andere kant blijft De Reformatie een podium bieden aan geluiden, die m.i. haaks staan op het gereformeerd karakter van het blad en van de kerken. Een (opinie)artikel als van ds. J.W. Roosenbrand, ‘Waarnemingen rond de doop’ (Ref. van 14 januari 2011) wordt zonder commentaar geplaatst. Nee, dat hoeft niet te betekenen dat de redactie ermee instemt. Het betekent wel dat weigering van dit artikel op principiële gronden niet heeft plaatsgevonden. Terwijl daarvoor naar mijn mening alle reden is. In een volgende bijdrage hoop ik dat te onderbouwen.

MOGEN OF MOETEN? I

Het hiervoor genoemde artikel van ds. Roosenbrand komt niet uit de lucht vallen. Het heeft zijn plaats in een meer algemene ontwikkeling binnen de GKv. Voor zichzelf wil men nog wel het dopen van kinderen aanvaarden. Maar het bijbels alleenrecht van deze doop hardop verdedigen wordt een ander verhaal. Op een bepaalde manier wordt het dopen van kinderen gerelativeerd.

‘Exclusivistisch’
Op 20 november 2010 plaatste ds. J.G. van der Hoeven te Harlingen een bijdrage in het Nederlands Dagblad onder de titel ‘Waarom duidelijker dan de Bijbel zelf?’. Van der Hoeven schrijft te kunnen leven met de uitspraak: ‘de Bijbel gebiedt noch verbiedt de kinderdoop of volwassenendoop. Waarom willen christenen toch duidelijker zijn dan de Bijbel zelf klaarblijkelijk is?’

Voor zichzelf maakt ds. Van der Hoeven de keus voor het dopen van kinderen op bijbelse gronden wel mee. Maar dan als theologische keuze. Maken andere kerkelijke gemeenschappen op dit punt een andere keuze, dan moeten die niet exclusivistisch worden benaderd en behandeld. Zolang niet ergens in een grot een Bijbelboek wordt teruggevonden dat ons gebiedt de ene doop toe te passen en de andere uit te sluiten, pleit Van der Hoeven voor het bestaansrecht van beide.

Ds. Van der Hoeven voegt daaraan toe: ‘Zeker, ook ik heb mijn handtekening gezet onder de Drie Formulieren van Eenheid. Ook ik ga mee in de theologische keuze voor de kinderdoop. Ik voel me echter niet (meer) verplicht om daar exclusivistisch mee om te gaan. Daarvoor heb ik teveel christenen ontmoet die me dierbaar zijn op Bijbelse gronden. Ik neem de ruimte waarvan ik overtuigd ben dat de Bijbel me die geeft. En het kan niet zo zijn dat een kerkelijke uitspraak of geschrift mij verplicht die Bijbelse ruimte in te leveren.’

Geen keus, maar leer
Toch wringt dit verhaal in verschillende opzichten. Wat de gereformeerde belijdenis zegt over het dopen van kinderen is niet bedoeld als theologische keus, maar als belijdenis van Gods waarheid. Het dopen van kinderen is voor de belijdenis geen optie, maar een absoluut bijbels gebod. De vraag is niet: mogen ook de jonge kinderen worden gedoopt, maar: moeten ze het? (antw. 74 HC) Dan kun je niet zeggen: ik teken hiervoor, maar wil er niet exclusivistisch mee omgaan. Dat is alleen al inhoudelijk een onhoudbare innerlijke tegenstrijdigheid.

Het is ook in strijd met het ondertekeningsformulier voor predikanten. Daarin verklaar je als dienaar van het Woord er hartelijk van overtuigd te zijn, dat de leer van de drie formulieren van eenheid in alle delen geheel met Gods Woord overeenstemt. ‘Wij beloven dat wij deze leer met toewijding zullen onderwijzen en trouw verdedigen, zonder dat wij openlijk of anderszins iets zullen leren of publiceren wat daarmee in strijd is. Verder beloven wij dat wij niet alleen elke dwaling, die in strijd is met deze leer, zullen afwijzen, maar die ook zullen weerleggen, bestrijden en helpen weren.’

Laat het helder zijn: voor het ondertekeningsformulier bevatten de gereformeerde belijdenisgeschriften in absolute zin de leer van de Schrift. Dus ook als het gaat om het recht van en de plicht tot het dopen van de kinderen van de gelovigen. Wie het anders zegt, dwaalt. Dat moet ook als dwaalleer aan de kaak worden gesteld. Terwijl de leer van de belijdenis als alleen-bijbelse leer verdedigd moet worden.

Maar ds. Van der Hoeven wil ‘niet exclusivistisch’ optreden. Want ach, je hebt onder baptisten en dergelijke zo veel vrome mensen. Inderdaad, ik zal dat niet ontkennen. Maar dat is nog geen reden om – zonder deugdelijke bijbelse argumenten – de doop van kinderen op deze manier te relativeren. M.i. kunnen gereformeerde kerken dit niet stilzwijgend laten passeren. Onaanvaardbaar, wanneer we gereformeerde kerken willen blijven. Neem je je eigen papieren – zowel materieel als formeel - niet meer serieus, dan houdt het op.